Bệnh viêm gan B: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị hiệu quả

1. Tổng quan về bệnh viêm gan B

Viêm gan B là một bệnh truyền nhiễm do virus HBV (Hepatitis B Virus) gây ra, ảnh hưởng trực tiếp đến gan. Đây là một trong những bệnh lý gan mạn tính phổ biến nhất thế giới. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có khoảng 296 triệu người đang sống chung với viêm gan B mạn tính.

Ở Việt Nam, viêm gan B cũng được xếp vào nhóm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm với tỷ lệ mắc cao, là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xơ gan và ung thư gan.

👉 Viêm gan B có thể tồn tại dưới hai dạng:

• Viêm gan B cấp tính: xảy ra trong 6 tháng đầu sau khi nhiễm virus. Nhiều trường hợp có thể tự khỏi.

• Viêm gan B mạn tính: khi virus tồn tại trên 6 tháng. Đây là giai đoạn nguy hiểm, có thể dẫn đến biến chứng nặng.

---

2. Nguyên nhân gây viêm gan B

Nguyên nhân chính của bệnh là virus viêm gan B (HBV). Virus này lây lan qua nhiều con đường:

2.1. Đường máu

• Truyền máu, truyền dịch không an toàn.

• Sử dụng kim tiêm chung (nghiện ma túy, xăm trổ không tiệt trùng).

• Dùng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng có dính máu.

2.2. Đường tình dục

• Quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt với người nhiễm HBV.

• HBV có mặt trong tinh dịch và dịch âm đạo.

2.3. Lây truyền từ mẹ sang con

• Phụ nữ mang thai nhiễm HBV có thể lây cho con trong quá trình sinh.

• Nếu không có biện pháp phòng ngừa, tỷ lệ lây nhiễm cho trẻ rất cao.

2.4. Tiếp xúc với dịch cơ thể

• Vết thương hở tiếp xúc với máu, dịch tiết của người nhiễm HBV.

---

3. Yếu tố nguy cơ mắc viêm gan B

• Sống trong gia đình có người nhiễm HBV.

• Làm việc trong môi trường y tế, thường xuyên tiếp xúc máu.

• Quan hệ tình dục không an toàn với nhiều bạn tình.

• Sử dụng ma túy tiêm chích.

• Trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HBV.

---

4. Triệu chứng của bệnh viêm gan B

Nhiều người nhiễm HBV không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, đặc biệt ở viêm gan B mạn tính. Tuy nhiên, một số dấu hiệu có thể gặp:

4.1. Triệu chứng viêm gan B cấp tính

• Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn.

• Sốt nhẹ, đau bụng vùng hạ sườn phải.

• Vàng da, vàng mắt.

• Nước tiểu sẫm màu.

4.2. Triệu chứng viêm gan B mạn tính

• Triệu chứng thường âm thầm, khó nhận biết.

• Khi bệnh tiến triển nặng có thể xuất hiện:

  • Mệt mỏi kéo dài.

  • Sụt cân không rõ nguyên nhân.

  • Gan to, đau tức hạ sườn phải.

  • Xuất huyết dưới da, dễ bầm tím.

---

5. Biến chứng nguy hiểm của viêm gan B

Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, viêm gan B mạn tính có thể gây ra:

• Xơ gan: Tế bào gan bị tổn thương và thay thế bằng mô sẹo.

• Ung thư gan: Viêm gan B là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư gan nguyên phát.

• Suy gan cấp: Gan mất chức năng đột ngột, nguy hiểm tính mạng.

• Tăng áp lực tĩnh mạch cửa: Gây giãn tĩnh mạch thực quản, nguy cơ vỡ mạch máu.

---

6. Chẩn đoán bệnh viêm gan B

Bác sĩ sẽ dựa trên tiền sử, triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm:

6.1. Xét nghiệm máu

• HBsAg: phát hiện người đang nhiễm virus.

• Anti-HBs: kháng thể chống virus, cho biết đã khỏi hoặc đã tiêm vắc-xin.

• HBeAg: chỉ số virus đang nhân lên mạnh.

• HBV DNA: xác định tải lượng virus.

• Men gan (ALT, AST): đánh giá mức độ tổn thương gan.

6.2. Chẩn đoán hình ảnh

• Siêu âm gan: phát hiện gan to, xơ gan, u gan.

• Fibroscan: đo độ xơ hóa gan.

• Sinh thiết gan: xác định mức độ tổn thương.

---

7. Điều trị bệnh viêm gan B

Hiện nay, chưa có thuốc điều trị khỏi hoàn toàn viêm gan B. Tuy nhiên, có nhiều phương pháp giúp kiểm soát virus, ngăn biến chứng:

7.1. Điều trị viêm gan B cấp tính

• Hầu hết trường hợp cấp tính có thể tự khỏi sau 6 tháng.

• Bác sĩ khuyến cáo: nghỉ ngơi, dinh dưỡng hợp lý, tránh rượu bia.

• Theo dõi men gan định kỳ.

7.2. Điều trị viêm gan B mạn tính

Mục tiêu là ức chế sự nhân lên của virus, hạn chế tổn thương gan:

• Thuốc kháng virus đường uống: Tenofovir, Entecavir…

• Thuốc tiêm interferon: giúp tăng cường miễn dịch.

• Theo dõi định kỳ: tải lượng HBV, men gan, chức năng gan.

7.3. Ghép gan

Áp dụng cho trường hợp xơ gan mất bù, ung thư gan không thể điều trị khác.

---

8. Chế độ ăn uống và sinh hoạt cho người viêm gan B

8.1. Nên ăn

• Rau xanh, trái cây giàu vitamin C, E, A.

• Ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, yến mạch.

• Cá, thịt nạc, đậu phụ.

• Uống đủ nước.

8.2. Hạn chế ăn

• Thức ăn nhiều dầu mỡ, chiên rán.

• Đồ cay nóng, gia vị mạnh.

• Thực phẩm chế biến sẵn.

• Rượu bia, thuốc lá.

8.3. Sinh hoạt

• Nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức.

• Luyện tập thể dục nhẹ nhàng: đi bộ, yoga.

• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng.

• Tuân thủ điều trị, tái khám định kỳ.

---

9. Phòng ngừa bệnh viêm gan B

• Tiêm vắc-xin viêm gan B: hiệu quả phòng bệnh đến 95%.

• Trẻ sơ sinh cần tiêm trong 24 giờ đầu sau sinh.

• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su.

• Không dùng chung kim tiêm, dao cạo, bàn chải.

• Khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm HBV khi cần.

---

10. Câu hỏi thường gặp về viêm gan B (FAQ)

10.1. Viêm gan B có chữa khỏi được không?

👉 Chưa có thuốc đặc trị loại bỏ hoàn toàn HBV. Nhưng người bệnh có thể kiểm soát virus, sống khỏe mạnh lâu dài nhờ thuốc và lối sống lành mạnh.

10.2. Người nhiễm HBV có thể kết hôn và sinh con không?

👉 Có. Tuy nhiên cần khám và tư vấn bác sĩ. Mẹ nhiễm HBV phải tiêm vắc-xin và globulin miễn dịch (HBIG) cho con ngay sau sinh để ngừa lây truyền.

10.3. Viêm gan B có lây qua ăn uống chung không?

👉 Không. Bệnh chỉ lây qua máu, tình dục và mẹ truyền sang con. Ăn uống, tiếp xúc thông thường không lây bệnh.

10.4. Bao lâu nên xét nghiệm viêm gan B một lần?

👉 Người khỏe mạnh nên xét nghiệm sàng lọc 6–12 tháng/lần. Người nhiễm HBV cần theo dõi định kỳ theo chỉ định bác sĩ.

---

11. Kết luận

Bệnh viêm gan B là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây biến chứng xơ gan và ung thư gan. Tuy nhiên, nhờ tiêm vắc-xin phòng ngừa, chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, kéo dài tuổi thọ.

👉 Thông điệp quan trọng: Hãy tiêm vắc-xin viêm gan B, duy trì lối sống lành mạnh, và khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ lá gan của bạn.

Xem thêm tại đây>>